Co mogę zrobić, aby poprawić u konia top line?

Co to jest top line?

Top line u koni to inaczej linia grzbietowa, która obejmuje mięśnie od górnej części szyi, poprzez grzbiet, aż do zadu. Prawidłowo rozbudowane mięśnie górnej linii są istotne nie tylko ze względów wizualnych ale są kluczowe dla zdrowia i prawidłowego wzorca ruchu, dzięki czemu koń porusza się w balansie i ma siłę do noszenia jeźdźca na grzbiecie. 

Pytanie o poprawę linie grzbietu często pojawia się na różnych grupach i forach internetowych. Odpowiedzi i porad jest mnóstwo, wiele dotyczy diety i pasz stosowanych do odbudowy mięśni. Owszem, dieta jest istotna ale nie jest to jedyny element, na który należy zwrócić uwagę.

Przyczyny słabych mięśni grzbietu

Po pierwsze należy zdiagnozować przyczynę słabych mięśni grzbietu. U koni cierpiących na tzw. sydndrom top line istnieje wiele przyczyn tego porobelmu, m.in:

• zły wzorzec ruchu
• stare urazy, kontuzje, blizny
• kissing spine
• zły trening
• źle dopasowany sprzęt, powodujący punktowy ucisk i atrofię mięśni
• starzenie się,
• PPID,
• problemy metaboliczne,
• problemy z przyswajaniem odpowiedniej ilości składników odżywczych,
• duża ilość ciąż u klaczy hodowlanych.

Bardzo dobrze temat ten jest wyjaśniony w tym poście

Aby poradzić sobie z odbudowaniem mięśni grzbietu najpierw należy znaleźć przyczynę, później znaleźć odpowiednie do problemu rozwiązanie:

• ewentualne leczenie,
• opieka fizjoterapeuty, 
• sprawdzenie i dopasowanie sprzętu, 
• prawidłowe ćwiczenia,
• prawidłowe żywienie.

Dieta koni na poprawę muskulatury grzbietu

Aby dobrze ustawić dietę konia, należy najpierw określić jego kondycję, oraz zapotrzebowanie na kalorie (energię) oraz białko. Ilość białka musi pokrywać dzienne zapotrzebowanie. Artykuły o zapotrzebowaniu koni na białko znajdziesz tutaj: Białko w diecie konia

Aminokwasy egzogenne

Bardzo często przy standardowym karmieniu sianem, owsem, ilość białka jest wystarczająca, ale niewystarczająca jest ilość aminokwasów egzogennych, które są materiałem budulcowym dla białka koni. Najistotniejszym w budowie mięśni jest lizyna, której najczęściej w diecie konia brakuje. 

O aminokwasach limitujących przeczytasz tutaj: Aminokwasy limitujące w diecie konia

Wartościowym dodatkiem do pasz gospodarskich dla koni, które budują mięśnie jest śruta sojowa lub mikronizowana soja, która ma najlepszy profil aminokwasów dla konia, a także drożdże.

Można również do diety opartej na sianie i owsie włączyć balancer, który zapewni odpowiednią podaż aminokwasów, witamin i minerałów i odpowiednio zbilansuje dzienną dawkę żywieniową.

Dobre siano to podstawa

Podstawą żywienia koni jest pasza objętościowa. Jeśli konie przebywają na bujnym pastwisku, ich potrzeby na dobrej jakości białko zostają zaspokojone, natomiast jeśli podstawą diety jest siano i owies – niekoniecznie, szczególnie gdy siano jest kiepskiej jakości. Dobre siano dostarczy zarówno odpowiednią podaż kalorii jak i białka dla koni bez pracy. Takie siano musi być czyste, bez kurzu, z dodatkiem roślin motylkowych (koniczyny/lucerny), bez pleśni i skoszone przed kwitnieniem, zielone, pachnące.

Żeby wiedzieć jakie jest siano warto dać je do analizy, jednak mało kto decyduje się na taki zabieg, gdyż często siano pochodzi od różnych dostawców, a analiza jest kosztowna. Należy pamiętać, że zadając dobrej jakości siano można dużo zyskać, zarówno pod względem zdrowotnym konia, jak i finansowym, ograniczając potrzebę dodatków treściwych i suplementów. 

Zadając siano należy przestrzegać najważniejszej zasady – musi być w ilości min. 2% masy ciała konia (dla konia o wadze 500 kg – 10 kg/dzień). Należy jednak pamiętać, że słabe siano (twarde, przejrzałe, zawierające dużo niestrawnego włókna) nie pokryje zapotrzebowania na energię i białko nawet jeśli będzie zadawane w odpowiedniej ilości.

Lucerna jest dobrym źródłem białka i aminokwasów; sianem z lucerny można zastąpić 25% siana łąkowego.

Tłuszcze

Dobrym dodatkiem do diety konia, której celem jest poprawa kondycji, jest tłuszcz, który daje wolno uwalnianą energię. W paszach kondycyjnych jego zawartość jest powyżej 5%. U koni ilość energii z pozyskiwanej z tłuszczu może sięgać do 10%. Żródła tłuszczu to nasiona roślin olesitych (np. słonecznik), oleje (najlepszy lniany, sojowy) a także otręby ryżowe (zawierają gamma – oryzanol, który reguluje procesy odbudowy i regeneracji mięśni), mikronizowana soja.

Suplementy na budowę masy mięśniowej

Wybierając odpowiedni suplement warto zwrócić uwagę na gwarantowaną ilość aminokwasów limitujących w składzie (lizyny, metioniny, treoniny), ilość NSC, zawartość kwasów omega-3, zawartość antyoksydantów – witaminy E, C, selenu, gamma oryzanolu,  a także minerałów. Odpowiedni balans między mikro i makroelementami jest kluczem prawidłowej diety. W pracy mięśni kluczowy jest wapń, magnez i potas.

Sprawny układ pokarmowy

Sprawnie działający układ pokarmowy zaczyna się od zębów. Istotna jest regularna kontrola dentystyczna, aby mieć pewność, że koń prawidłowo żuje i rozdrabnia pokarm. Konie które mają braki w uzębieniu powinny mieć przeprowadzane kontrole dentystyczne do 6-8 miesięcy.

Należy również zadbać o stan żołądka jak i jelit, bo problem w słabej muskulaturze może być związany ze słabym przyswajaniem składników odżywczych na skutek np. choroby wrzodowej, stanów zapalnych jelit, zarobaczenia. Należy regularnie badać kał na obecność pasożytów i ich ilość i adekwatnie dobrać substancję czynną.

Ćwiczenia

• jazda do dołu w rozluźnieniu,
• praca na drążkach i cavaletti – z siodła i z ziemi,
• ćwiczenia z ziemi,
• cofanie w prawidłowym ustawieniu (nos nie może chować się za pion, koń musi poruszać się prosto),

• cofanie z obniżoną szyją ok 30 kroków pod górę,
• prowadzenie stępem po małej wolcie dookoła pachołka z rozciągnięciem szyi w dół i do przodu,
• stęp po drągach w różnej odległości – skrócenie/wydłużenie wykroku,
• stęp pod górę po drągach.

Świetnym kompendium ćwiczeń dla koni, które wymagają rehabilitacji, poprawy sprawności i urozmaicenia treningu jest książka “55 ćwiczeń korekcyjnych dla konia”.

Podsumowując

1. Aby zbudować mięśnie linii grzbietu u konia należy do problemu podejść kompleksowo i znaleźć przyczynę.
2. Koń nie buduje mięśni dzięki suplementom – one mogą wspomóc i przyspieszyć proces, pod warunkiem, że inne czynniki zostaną wyeliminowane, a koń będzie miał włączony odpowiedni program ćwiczeń, często połączony z rehabilitacją pod okiem fizjoterapeuty.
3. Dieta konia powinna zapewnić odpowiednią podaż aminokwasów egzogennych – nie jest ważna ilość białka, tylko jego profil.
4. Kluczowym elementem diety jest dobrej jakości siano i dostęp do pastwiska.
5. Problemy z utrzymaniem mięśni grzbietu mogą mieć podłoże zdrowotne, dlatego jeśli odpowiednia dieta, praca i dobrze dopasowany sprzęt nie przynoszą efektów, koń powinien być zbadany przez weterynarza.