Wysłodki buraczane dla koni

Wysłodki – jaka to pasza

Wysłodki to wysokostrawna pasza, która pod względem zawartości włókna jest podobna do siana, natomiast ze względu na ilość energii jest podobna do owsa. 1 kilogram wysłodków zawiera tyle samo energii co 1 kg owsa.

Wysłodki buraczane należą do węglowodanów rozpuszczalnych w wodzie, które do trawienia nie wymagają enzymów trawiennych jelita cienkiego, tylko podlegają fermentacji. Są rozkładane do lotnych kwasów tłuszczowych i kwasu mlekowego, wykorzystywanych w procesie spalania tlenowego w mitochondriach w celu uzyskania energii.

Spalanie tlenowe odbywa się podczas ćwiczeń aerobowych od niskiej do średniej intensywności, dlatego wysłodki są dobrym paliwem dla koni rajdowych albo w pracy do lekkiej do średniej, które potrzebują wolno uwalnianej energii.

Zawartość odżywcza wysłodków

Wysłodki są produktem ubocznym produkcji cukru z buraków cukrowych, dlatego mają niską zawartości cukrów prostych i skrobi. Niektóre są jednak dodatkowo melasowane. Wysłodki z dodaną melasą mogą być dobrym rozwiązaniem dla koni, które są wybredne i potrzebują przybrać na masie, a także dla tych, które potrzebują posiłku regeneracyjnego po wysiłku, w celu uzupełnienia zapasów glikogenu. Na pewno nie powinno ich się podawać koniom z syndromem metabolicznym, gdyż mogą spowodować taki sam wzrost glukozy i insuliny we krwi, jak przy karmieniu ziarnem.

Wartość energetyczna wysłodków wynosi ok 12 MJ (2,8 mcal na kg suchej masy). Dla porównania dorosły koń o wadze 500 kg ma zapotrzebowanie energetyczne na poziomie 16,65 mcal – 70 MJ, co oznacza, że 6 kg wysłodków (w suchej masie!) zapewnia dzienne zapotrzebowanie kaloryczne.

Wysłodki zawierają węglowodany rozpuszczalny w wodzie  – ok 40 %, oraz włókno nierozpuszczalne – celulozę, hemicelulozy i ligniny. 

Średnia ilość białka w wysłodkach to ok 9 %, tak jak owies, jednak mają lepszy profil aminokwasów – większą zawartość lizyny i treoniny, zawartość metioniny jest podobna. 

owies – białko surowe – 9%, lizyna 3,5 g/kg,  metionina 1,4 g/kg, treonina 2,8 g/kg
wysłodki –  białko surowe – 9%, lizyna 7,1 g/kg,  metionina 1,6 g/kg, treonina 4,4 g/kg

Wysłodki nie są dodatkiem białkowym. To przede wszystkim źródło kalorii.

Wysłodki zawierają 10 razy więcej wapnia niż fosforu, a prawidłowy bilans Ca:P wynosi 2,5-2:1, więc często dodaje się do nich otręby pszenne (zawierają więcej fosforu), w ilości 2 porcje wysłodków na 1 porcję otrąb.

Wysłodki zawierają ok 1% tłuszczu i nie są źródłem witamin, dlatego nie skarmiamy nimi bez dodatku witaminowo-mineralnego albo balancera do paszy objętościowej.

Jak karmić wysłodkami?

Wysłodki podajemy na mokro. Moczenie nie tylko poprawia ich smakowitość, ale powduje, że wysłodki “puchną”, gdyż mają właściwości hydrofilowe. 

Wysłodki, jak każdą paszę, podajemy wg wagi ale tu zasadnicza uwaga – ważymy na sucho. 1 kg owsa możemy zastąpić 1 kg suchych wysłodków (przed zalaniem wodą), które po namoczeniu bardzo powiększą swoją objętość.

Przykładowa dieta dla dorosłego konia  500 kg w dobrej kondycji bez pracy:

0,5 kg wysłodków
250 g otrębów pszennych
200 g śruty sojowej
100 g balancera Cavalor Nutri plus
30 g soli
60 ml oleju lnianego
siano 10 kg
Energia – 17,4 Mcal
białko – 882 g
lizyna – 35 g
Ca:P 2:1
Zn:Cu 3,5:1

Przykładowa dieta konia 500 kg w dobrej kondycji w lekkiej pracy:

1 kg wysłodków
1 kg owsa całego
100 ml oleju lnianego
30 g soli
120 g cavalor nutri plus
siano min 2% masy ciała konia 

Przykładowa dieta konia 500 kg w dobrej kondycji w średniej pracy

1kg wysłodków
2 kg owsa
750 g balancera Saracen Stamm 30
200 g siemienia lnianego mielonego
50 ml elektrolitów Cavalor balance
dostęp do lizawki
siano min 2% masy ciała konia 

Ile wody do wysłodków?

Na 1 kg wysłodków potrzebujemy co najmniej 3 litry wody; Producenci szybkich wysłodków podają na etykiecie informację o sposobie przygotowania – jedni, jak np. Pavo  wymagają na 1 porcję wysłodków 5 porcji wody, inni (Nuba) – 3 porcje.

Jak długo moczymy wysłodki?

Wysłodki przygotowywane na szybko, tzw. “speedy beets” po zalaniu ciepłą wodą są gotowe do spożycia po ok 15-20 min. Inne wysłodki muszą moczyć się zdecydowanie dłużej, przynajmniej kilka godzin. Niektórzy po zalaniu zimną wodą moczą nawet 12 godzin, przy czym latem należy uważać, żeby wysłodki nie skisły ze względu na wysoką temperaturę.

Zalety wysłodków

• Wysłodki są źródłem szybko fermentującego włókna i są łatwo strawne dla konia.
• Są świetną paszą dla koni, które muszą mieć podawane posiłki na mokro – są skłonne do zadławień, łapczywie jedzą, mają problemy z zębami;
• Są źródłem wolno uwalnianej energii, dlatego dobrze sprawdzą się u koni, które wykonują pracę przez dłuższy czas ze średnią intensywnością, a także dla koni w regularnym treningu, dzięki czemu koń zachowuje w mięśniach glikogen, ograniczając powysiłkowe zmęczenie.
• Niemelasowane wysłodki są dobrą paszą dla koni, które muszą mieć niski udział cukrów prostych i skrobi w diecie – dotyczy to koni m.in. z IR, PPID.
• Ze względu na wartość energetyczną są dobrą paszą “na przytycie” w połączeniu z otrębami pszennymi lub ryżowymi, oraz z dodatkiem oleju.
• Mają działanie prebiotyczne – są pożywką dla bakterii zasiedlających jelito grube, które są odpowiedzialne za fermentację.
• Wysłodki mogą częściowo być zamiennikiem siana – nawet do 25% – dla konia o wadze 500 kg dawka siana wynosi 10 kg, czyli możemy podać nawet do 2,5 kg wysłodków na dzień.
• Wysłodki ze względu na duży udział energii są dobre na poprawę kondycji – warto je zbilansować otrębami i dodać olej aby podnieść kaloryczność. 
• Są stałym elementem diety koni rajdowych, gdyż są rezerwuarem wody, a także źródłem wolno uwalnianej energii.