Alergie u koni

Czym jest stan zapalny

Stan zapalny to wrodzona (nieswoista) odporność organizmu którą wywołują granulocyty, a także limfocyty, czyli komórki układu odpornościowego. Celem stanu zapalnego jest pozbycie się z organizmu czynnika, który go wywołuje i rozpoczęcie procesu leczenia.

Stan zapalny jest skutkiem ubocznym reakcji organizmu na antygen. Komórki układu odpornościowego są “przywoływane” do miejsca, w którym nastąpiło wtargnięcie niechcianych molekuł przez błony śluzowe.

Szczególną rolę w tym procesie odgrywają neutrofile, które mają zdolność fagocytozy (pochłaniania patogenów) i ich prezentacji, tak aby mogły być rozpoznane przez przeciwciała. Neutrofile są pobudzane przez cytokiny (są to białka aktywujące odpowiedź immunologiczną, “wyzywające na alarm” inne komórki odpornościowe), które są wytwarzane przez limfocyty pomocnicze T.

W procesie zapalnym istotna rolę odgrywają granulocycty zasadochłonne – bazofile i komórki tuczne (mastocyty). Z ich granul w procesie degranulacji zostają uwolnione substancje, które wywołują stan zapalny, m.in. histamina. Histamina powoduje rozszerzanie naczyń krwionośnych, aby zwiększyć dopływ krwi i ułatwić innym granulocytom wniknięcie do tkanki, gdzie pojawił się patogen. Stąd pojawia się obrzęk, zaczerwienienie, podwyższona temperatura – objawy stanu zapalnego.

Alergeny, tak jak i pasożyty, są za duże, aby zostały wchłonięte przez makrofagi, dlatego do akcji wkraczają limfocyty, które produkują przeciwciała (immunoglobuliny typu E – IgE). Ich rolą jest przyłączenie się do fragmentu antygenu i oznaczanie go, w celu identyfikacji do “unicestwienia” przez komórki NK (natural killer, eozynofile, neutrofile). W tym procesie biorą również granulocyty zasadochłonne (mastocyty i bazofile), które uwalniają histaminę.

Przyczyny alergii u koni

Alergia może rozwinąć się kiedy potencjalny alergen (białko, substancja chemiczna, złożone węglowodany) przedostają się przez błonę śluzową. Charakterystyczne dla koni alergeny to:

ślina owadów z grupy Culicoides (muchówki, meszki, komary, much końskie), odpowiedzialne z lipcówkę
kurz, pleśnie, pyłki
określone produkty paszowe

Ryzyko wystąpienia alergii jest związane z dziedziczeniem – wprost proporcjonalne do faktu, czy któryś z rodziców był alergikiem i zwiększa się dwukrotnie jeśli alergikami byli oboje. Geny jednak nie warunkują, czy alergia się ujawni, czy też nie.

Należy również pamiętać, że układ odpornościowy konia w 70% zależy od kondycji układu pokarmowego, przede wszystkim mikrobiomu zasiedlającego jelito grube. Stany zapalne jelit mogą objawiać się alergiami.

Stres jest również czynnikiem wpływającym na odporność, a przewlekły prowadzi do spadku odpporności. Jak wiemy przyczyn stresu u koni może być wiele – przetrenowanie, niewłaściwe warunki bytowe, transport, zawody, przetrzymywanie w stajni (zakurzonej) i wiele innych.

Objawy alergii u koni

pokrzywka
świąd
łzawienie
kaszel (kaszel stajenny)
zmiany w oddychaniu
wydzielina z nosa
syndrom wody kałowej
w przypadku objawów skórnych przy alergiach pokarmowych, symptomy są takie same jak przy chorobach dermatologicznych, wywołanych np pasożytami zewnętrznymi.

Jak zmniejszyć odpowiedź zapalną i co robić w przypadku wystąpienia alergii?

Należy działać dwutorowo:

Po pierwsze zminimalizować obecność alergenu.
Po drugie doprowadzić do równowagi układ odpornościowy, m.in. poprzez zapewnienie odpowiednio zbilansowanej diety i zadbanie o mikrobiom.

Diagnostyka alergii poprzez testy śródskórne i badanie z surowicy poziomu igE niestety nie jest miarodajną metodą, dlatego wyeliminowanie alergenu wiąże się z poznaniem historii konia i sposobu jego żywienia, dietą eliminacyjną oraz obserwacją środowiska.

Działania:

ograniczenie przebywania w konia w środowisku, gdzie jest dużo kurzu (stajnia),
zamiatanie stajni “na mokro”,
czyszczenie konia na zewnątrz, nie w boksie,
moczenie siana,
podawanie paszy treściwej lekko zwilżonej,
zadawanie czystego siana,
derkowanie latem w celu ograniczenia ukąszeń przez owady,
stosowanie repelentów (możesz spróbować naturalnych olejków citronella, piołunowego, z drzewa herbacianego),
stosowanie maści na rany o działaniu antyhistaminowym z nagietka, aloesu, żywokostu),
dobra wentylację stajni,
w przypadku alergii pokarmowych – dieta eliminacyjna.

Leki i suplementy:

sterydy
leki przeciwhistaminowe
szczepionki alergenowe
suplementy:

Magnez (skuteczny przy astmie) – niedobór prowadzi do przekrwienia i wzrostu poziomu IgE, neutrofili, eozynofili, cytokin prozapalnych; obserwacje kliniczne wskazują na pozytywny wpływ miejscowego (w sprayu, na skórę) i doustnego podawania magnezu u pacjentów z alergiami skórnymi.

Prawidłowo zbilansowana dieta, zapewniająca odpowiednią ilość mikro i makroelementów, szczególnie cynku i miedzi. Szukaj suplementów, które dostarczą 8-14 g magnezu, 400 mg miedzi, 1200 g cynku (zauważ, że ilości rekomendowane przy alergii skórnej ponad dwukrotnie przekraczają zalecane min, dawki NRC)

Utrzymanie odpowiedniego poziomu omega 3: omega 6 (4:1). Siemię lniane jest skutecznym dodatkiem, który ma udowodnione badaniami działanie zmniejszające reakcje skórne , dawka nawet do 450 g/dziennie.

Zapewnienie antyoksydantów – szczególnie witaminy E, C, selenu, przy alergiach oddechowych

Zamiast wit C można podać kwercetynę, która hamuje uwalnianie histaminy z komórek tucznych.

W przypadku alergii górnych i dolnych dróg oddechowych (także skórnych, ale mniejsze) świetne działanie ma spirulina (20 g/dzień).

Dr Kellon zaleca w przypadku braku efektów ze strony spiruliny podanie siarczanu chondroityny.

Zioła modulujące odporność – tak czy nie?

Do takich ziół często stosowanych wśród koni należy echinacea. Echinacea stymuluje układ odpornościowy, zwiększając liczbę leukocytów, granulocytów, głównie neutrofili, które są odpowiedzialne za odpowiedź nieswoistą (wrodzoną) układu odpornościowego. Taka sam odpowiedź jest charakterystyczna dla alergii, dlatego podając echinaceę koniom z alergiami oddechowymi lub skórnymi możemy zwiększyć odpowiedź alergiczną.

Zioła, które stymulują ścieżki Th2 (odpowiedź humoralną) nie są przydatne, tam gdzie jest odpowiedź wewnątrzkomórkowa (z udziałem limfocytów Tc).

Zdecydowanie lepszym sposobem na poprawę funkcji systemu odpornościowego jest zbilansowana dieta, która będzie zawierać odpowiednią ilość aminokwasów o odpowiednim profilu (aminokwasy budują białka układu odpornościowego), antyoksydanty (szczególnie witaminę E, selen, cynk, miedź, a także witaminę C), oraz witaminy z grupy B.

Należy również pamiętać, że przetrenowanie konia wpływa negatywnie na układ odpornościowy, dlatego koniom w ciężkim treningu warto podawać dodatkowo preparaty z glutaminą.Glutamina wpływa na produkcję limfocytów typu B i T, a także komórek NK (natural killers) i makrofagów. Niski poziom glutaminy upośledza układ odpornościowy, a występuje kiedy trening jest powyżej możliwości organizmu.