Aminokwasy limitujące w diecie konia

Czym są białka i aminokwasy

Białko w organizmie pełni funkcję budulcową tkanek, wpływa na metabolizm i system odpornościowy organizmu. Białko to łańcuch aminokwasów – czyli cząsteczek budujących. W przyrodzie występuje ponad 300 aminokwasów, ale białkowych, pełniących funkcje budulcowe jest 20, z tego 10 to egzogenne – czyli takie, których organizm nie jest sam w stanie syntetyzować i muszą być dostarczone z pożywieniem.

Część z nich to aminokwasy limitujące. Do syntezy białek wymagane są wszystkie aminokwasy, ale niektóre białka wymagają większej liczby określonych aminokwasów. Sekwencja aminokwasów w białku jest podyktowana DNA kodującym gen tego białka. Jeśli danego aminokwasu zabraknie, to synteza zostaje zatrzymana. U koni aminokwasami imitującymi (których najczęściej brakuje) są lizyna, metionina i treonina.

Więcej informacji o białku w diecie znajdziesz w tym artykule: https://equizen.pl/bialko-w-diecie-konia/

Funkcje lizyny, treoniny, metioniny

Lizyna

Lizyna występuje w całym organizmie i jest szczególnie ważna z następujących powodów:

• Zwiększa wchłanianie wapnia w jelitach i minimalizuje utratę wapnia z moczem.
• Wspomaga tworzenie kolagenu i elastyny, które są kluczowymi białkami skóry i tkanki łącznej
• Występuje w dużych ilościach w białkach mięśniowych, takich jak miozyna, która bierze udział w skurczu mięśni.
• Wytwarza karnitynę, witamino podobny składnik odżywczy niezbędny komórkom do pozyskiwania energii z tłuszczu.
• Wspomaga układ odpornościowy, pomagając zwalczać infekcje wirusowe.

Lizyna występuje w największej ilości w soi i innych roślinach motylkowych. Ziarna zbóż zawierają małe ilości lizyny, dlatego dieta oparta na sianie, które jest słabej jakości  i zbożach nie zapewnia odpowiedniej ilości lizyny.

Metionina

Metioninę można przekształcić w inny aminokwas zwany cysteiną. Cysteina odgrywa ważną rolę w wytwarzaniu przeciwutleniającego glutationu, który występuje we wszystkich komórkach organizmu. Posiadanie odpowiedniej ochrony antyoksydacyjnej wpływa na regenerację tkanek  po wysiłku i w okresie rekonwalescencji.

Cysteina jest niezbędna do tworzenia keratyny – białka, które buduje róg kopytowy. Jeśli metionina jest ograniczona, będzie mniej cysteiny dostępnej do wytwarzania keratyny w tkankach kopyt. W białko keratynowe bogaty jest również włos. Odpowiedni poziom metioniny w diecie może wspierać zdrową sierść poprzez zwiększenie dostępności cysteiny.

Metionina jest dostępna w lucernie, siemieniu lniany, otrębach ryżowych, nasionach słonecznika.

Treonina 

Treonina jest wykorzystywana głównie do wytwarzania białek mucyny (składnika gęstego śluzu, który pełni funkcję ochronną) w jelitach. Do 60% treoniny w diecie pozostaje w jelitach, tworząc ochronną barierę śluzową.

Treonina przekształca się w inne aminokwasy –  glicynę i serynę, które są ważne dla zdrowej tkanki łącznej. Glicyna i seryna są niezbędne do wytworzenia białek kolagenu i elastyny, które występują obficie w tkankach łącznych, takich jak więzadła i ścięgna.

Treonina i lizyna są również bezpośrednio zintegrowane ze strukturą kolagenu, zwłaszcza z wiązaniami między łańcuchowymi, które umożliwiają połączenie włókien między kolagenowych.

Treonina pełni także inne funkcje, które mają wpływ na zdrowie konia: 

• Zmniejsza masę tłuszczową: Treonina może „włączyć” geny spalające tłuszcz i „wyłączyć” te, które wytwarzają tłuszcz, aby wywołać utratę masy tłuszczowej

• Źródło energii: Treoninę można przekształcić w produkty pośrednie cyklu Krebsa, który jest najbardziej wydajnym procesem, w którym komórki muszą wytwarzać energię z tłuszczu i cukru. Można ją również przekształcić w glukozę poprzez glukoneogenezę w wątrobie.

• Tworzy kreatynę: Treoninę można przekształcić w glicynę, aminokwas niezbędny do wytworzenia kreatyny, która jest związkiem wysokoenergetycznym naturalnie występującym w mięśniach. Jej poziom w organizmie określa pracę nerek, a także stan mięśni szkieletowych.

Aminokwasy w diecie koni

W diecie koni bardzo ciężko o niedobór białka ogólnego, ale problemem jest profil aminokwasów. Dostarczanie większej ilości białka w diecie ze źródeł, które są słabej jakości, nie przyczynia się do budowy struktur tkankowych tylko niepotrzebnie obciąża nerki i wątrobę konia.

Należy pamiętać, że białko w odróżnieniu od węglowodanów i tłuszczy nie jest materiałem zapasowym i nie jest “odkładane na gorsze czasy”. Musi być stale dostarczane z pożywieniem, natomiast jego nadmiar jest wydalany z organizmu z moczem.

Wszystkie konie bez względu na wiek i wykonywaną pracę potrzebują aminokwasów o dobrym profilu, aby móc syntetyzować własne białka do budowy tkanek. 

Niedobór aminokwasów egzogennych objawia się przede wszystkim w:

• słabej jakości rogu kopytowego i sierści,
• słabej linii grzbietu, 
• trudnej odbudowie mięśni,
• powolnej regeneracji,
• większej podatności na infekcje,
• małej ilości mleka u klaczy karmiących.

Zapotrzebowanie na białko informacje ogólne

• Zapotrzebowanie na białko jest często przekraczane nawet 100%.
• Zapotrzebowanie na ilość białka zależy od wieku, stanu zdrowia, ilości wykonywanej pracy i fazy rozwoju konia
• Zapotrzebowanie na białko nie rośnie tak jak zapotrzebowanie na energię ze wzrostem pracy.
• Od ilości białka ważniejsza jest jego jakość – czyli strawność i skład aminokwasów.
• Zapotrzebowanie bytowe i dla koni w lekkiej pracy  niewiele się zmienia. 
• Prawidłowy skład  jest istotny dla produkcji enzymów, hormonów, przeciwciał.
• Dodawanie do diety składników, które są bogate w te konkretne aminokwasy albo syntetycznych aminokwasów, pozwala uniknąć przedawkowania ilosci białka w diecie.

Zalecenia NRC (2007) dla koni na różnych etapach życia i w różnych stanach fizjologicznych.

Normy NRC określają zapotrzebowanie na:

• lizynę – 4,3% białka ogólnego.
• metioninę – 1,2%
• treoninę – 2,7%

Dorosły koń o wadze 500 kg zapotrzebowanie bytowe

• Białko surowe: 630g
• Lizyna: 27g
• Metionina: 7.5g
• Treonina: 17g

Dorosły koń o wadze 500 kg w ciężkiej pracy 

• Białko surowe: 860 – 1000g
• Lizyna: 37 – 43g
• Metionina: 8 – 10g
• Treonina: 19 – 20g

Rosnący koń

• Białko surowe: 675 – 850g
• Lizyna: 29 – 36g
• Metionina: 8 – 11g
• Treonina: 18 – 29g

Wysokoźrebna ciąży i karmiąca

• Białko surowe: 800 – 1500g
• Lizyna: 34 – 85g
• Metionina: 8 – 16g
• Treonina: 18 – 31g

Starsze konie

Starsze konie (powyżej 20. roku życia) mogą wymagać wyższego poziomu białka, aby utrzymać dobrą kondycję. Wchłanianie składników odżywczych może być ograniczone przez niewłaściwe żucie spowodowane złym uzębieniem, co jest powszechne u starszych koni. U starszych koni zwiększenie spożycia białka należy przeprowadzić ostrożnie, po zasięgnięciu porady dietetyka koni i lekarza weterynarii. Starsze konie powinny być uzupełniane dodatkowymi aminokwasami powoli i tylko wtedy, gdy koń ma odpowiednią czynność wątroby i nerek, aby zapewnić większe spożycie białka.

Dzienne zapotrzebowanie na białko w diecie – wskazówka, jakich szukać pasz?

Zapotrzebowanie na białko, wyraża się także jako CP (crude protein) lub BO (białko ogólne = białko surowe). Ogólnie rzecz biorąc, aby zaspokoić zapotrzebowanie na białko, konie potrzebują około 8-12% białka w zależności od czynników (np. wiek, rodzaj pracy). Poniższa tabela podaje procentową zawartość białka wymaganą przez różne konie.

Zawartość aminokwasów egzogennych (g/kg) w wybranych paszach dla koni:

Źródła

https://madbarn.com/lysine-methionine-threonine/?utm_source=pocket_reader

H.Meyer, M.Coenen: Żywienie koni