Pasza dietetyczna dla koni

Pasza dietetyczna

W ofercie pasz komercyjnych nie ma stricte kategorii pasze dietetyczne. Pierwsza myśl w tym kontekście to pasze niskokaloryczne – skierowana do koni otyłych, ale znaczenie słowa “dietetyczny” ma szerszy zakres, tzn “odpowiadający wymaganiom diety”. Tutaj producenci dedykują swoją ofertę koniom z różnymi problemami zdrowotnymi, np. wrzodami, EMS, RAO

Otyłość u koni

Nie ma co ukrywać, że to właśnie otyłość jest przyczyną wielu chorób, szczególnie metabolicznych. Otyłość u zwierząt stanowi taki sam problem jak u ludzi – jest chorobą cywilizacyjną.

Problem nadmiarowych kilogramów dotyczy przede wszystkim koni, które użytkowane są rekreacyjnie, a główną przyczyną jest duża podaż kalorii i zbyt mało ruchu.

Badania przeprowadzone przez Virginia-Maryland Regional College of Veterinary Medicine, wykazały że 51% koni ma BCS (Body Condition Score) powyżej 6, a taka wartość jest uważana już za nadwagę, a połowa koni z nadwagą ma BSC na poziomie 8-9 co jest już jednoznaczne z otyłością.

Ocena kondycji konia jest trudna, a badania pokazują, że właściciele (nieświadomie) bagatelizują ten problem i uważają, że koń “musi dobrze wyglądać”.

Czy mój koń jest otyły?

U konia z nadwagą tłuszcz stanowi więcej niż 20% jego całkowitej masy ciała. U bardzo otyłych tkanka tłuszczowa stanowi nawet 40%.

Jak to ocenić? Najlepiej stosując 9 stopniową skalę BCS: konia oceniamy palpacyjnie i wizualnie. Szczególną uwagę zwracamy na szyję, kłąb, łopatki, okolice żeber, odcinek lędźwiowy, nasadę ogona.

Wagę konia możemy sprawdzić dzięki wadze, albo robiąc pomiar morfometryczny.

Mierzymy wysokość konia w kłębie i obwód w okolicy popręgu. Dzielimy wartość obwodu przez wysokość. Jeśli wynik jest powyżej 1,26 dla koni i 1,33 dla kuców to mamy problem z nadwagą.

Możemy również zmierzyć obwód szyi w połowie długości. Tą wartość dzielimy również przez wysokość. Wynik powyżej 0,63 u koni i 0,68 u kuców wskazuje na otyłość.

Przyczyny otyłości u koni

Główne przyczyny otyłości:

zbyt duża podaż kalorii
zbyt mała ilość ruchu
błędy żywieniowe – zbyt duża ilość NSC – węglowodanów niestrukturalnych – cukrów i skrobi

Predyspozycja do otyłości może wynikać również z ewolucyjnego przystosowania do pobierania trawy o dużym udziale włókna, dotyczy to przede wszystkim koni ras prymitywnych. Jeśli podajesz koniom takich ras “ lepsze” pasze, zboża lub gotowe mieszkanki, dostarczasz za dużą ilość kalorii, co prowadzi do szybkiego przyrostu wagi i otyłości.

Optymalna dieta konia

Dieta koni powinna składać się z włókna i odpowiadać potrzebom energetycznym. Dorosłym koniom nie będącym w pracy lub w lekkim treningu do utrzymania kondycji wystarczy dobrej jakości siano.

Dorosłe konie powinny spożywać paszę w ilości 2 % idealnej masy ciała w suchej masie (dotyczy to wszystkich pokarmów jakie zje koń w ciągu dnia – treściwe i objętościowe).

Rasy prymitywne albo konie dobrze wykorzystujące paszę mogą spożywać zbyt wiele kalorii, jeśli będą miały nieograniczony dostęp do zielonki i do siana, a także kiedy siano będzie zbyt wartościowe pod względem kalorii oraz białka.

Takim koniom nie zadajemy paszy treściwej, a także unikamy skarmiania lucerną, marchewkami, wysłodkami – mimo, że wszystkie te komponenty należą do paszy objętościowej.

Pasze dietetyczne

Pasze dla koni otyłych powinny bazować na włóknie.

Na pewno ważną kwestią w przypadku redukowania masy jest dostarczenie koniom odpowiedniej ilości mikro i makroelementów, witamin, aminokwasów, których może brakować,i jeśli koń ma ograniczony dostęp do pastwiska.

Jednym z aminokwasów, na który warto zwrócić uwagę, jest lizyna. Lizyna to ważny składnik budulcowy białka i odgrywa znaczącą rolę w wspieraniu zdrowia mięśni i utrzymaniu linii grzbietu konia.

Balancery

Balancery nie są paszami kondycyjnymi. Ze względu na niską codzienną rację dostarczają znikomej ilości kalorii. Mogą zawierać nawet 5 razy mniej kalorii niż zalecane racje pasz pełnoporcjowych.

Przykładowe pasze i suplementy, którymi można uzupełnić dietę opartą na sianie z kategorii “niskokaloryczne/dietetyczne”:

Spillers Lite & Lean Balancer – 9,7 MJ, 3% cukru, 7% skrobi
Spillers Fibre Lite Molasses Free – 8MJ, 1,25% cukier, 1,5% skrobia
Dengie Ulser Lite – 8MJ, cukier 6,5%, skrobia 2%
Dengie Hi Fi Lite – 8,5 MJ, cukier 2,5%, skrobia 1,5%
HARTOG Haycobs trawokulki – skrobia 0%, cukier 6,9%
PALATIN GLYX-WIESE HEUCOBS – 7,9 MJ, cukier <4%
Nuba Slimmer – 8,6 MJ, cukier 4,8%, skrobia 3,2%
Marstall WIESEN-COBS – 8,6 MJ, cukier 4,8 %, skrobia 0,5%
Marstall FASER-LIGHT – 9,5 MJ cukier 5,9% skrobia 2,6%
Eggersmann EMH Heu Cubes – 8,1 MJ, cukier 4,5%
Eggersmann ReVital, 9MJ, cukier 4,1%, skrobia 6,2%
Lo-Cal Balnacer Baileys
GLUCOGARD Hippolyt
NAF Slim – preparat dla koni wspomagający metabolizm
Agrobos mieszanka ziołowa – karczoch, liście brzozy, korzeń imbiru, cynamon, tasznik pospolity
Hoveler „Meta-Fit – nasiona ostropestu plamistego, owoce dzikiej róży, liście i kwiaty głogu, kora wierzby, liście mięty pieprzowej, mniszek lekarski, jagody aronii, liście brzozy, nagietek
Algi, np Nuvena, Horse line

Jak karmić konia z nadwagą

Przy układaniu planu żywienia koni otyłych dąży się do zmniejszenia dawki pokarmowej z normalnego poziomu odpowiadającego 2% masy ciała zwierzęcia do ok. 1,5%,
Wybieraj pasze niższej jakości, jednocześnie zapewniając odpowiednią ilość białka.
Pasza konia nie powinna zawierać więcej niż 10% cukru, jeśli siano ma większą zawartość, należy go moczyć w zimnej wodzie przez ok 30 min przed podaniem.
Szukaj gotowych pasz, które mają taką samą ilość energii jak siano – ok 8 MJ/kg.
Nie należy wprowadzać do diety lucerny oraz pasz komercyjnych zawierających zboża, melasę.
Suplementy witaminowo-mineralne można podawać z namoczonymi trawokulkami.
Stosuj siatki na siano z mniejszymi oczkami – mogą wydłużyć czas jedzenia nawet o 200%
Porozkładaj siano w różnych miejscach na padoku.
Ogranicz wypas do godzin wczesno porannych – wtedy trawa ma mniejszą zawartość cukru.
Możesz część siana zastąpić słomą, która zapewni uczucie sytości.
Każde zmiany w diecie wprowadzaj stopniowo.
Możesz dodawać zioła lub suplementy poprawiające metabolizm.

Jeśli masz konia z nadwagą najlepiej skonsultuj się z weterynarzem lub dietetykiem, którzy opracują strategię odchudzania. Kluczowe jest również zapewnienie ruchu.