Błędy w żywieniu koni

Obecnie na rynku funkcjonuje wielu producentów różnego typu pasz objętościowych, treściwych, suplementów, dodatków witaminowo-mineralnych, wiedza na temat żywienia jest również dostępna, a jednak żywnie konia jest bardzo często problematyczne.

Popełniane błędy kosztują sporo, szczególnie rachunki u weterynarza. Błędy żywieniowe kosztują konie utratę zdrowia, a właściciela pieniędzy – raz na na źle dobrane pasze, dwa na leczenie, które często jest długotrwałym procesem.

Żywienie koni wynika przede wszystkim z budowy i fizjologii przewodu pokarmowego. Drastyczne błędy żywieniowe na pewno przyczyniają się do pogorszenia stanu zdrowia, nawet mogą prowadzić do śmierci.

Przeczytaj o 5 najczęstszych błędach żywieniowych i sprawdź czy ich nie popełniasz.

Zbyt mała ilość paszy objętościowej

Ograniczony dostęp do paszy objętościowej (siano, pastwisko, zielonki) prowadzi do problemów behawioralnych oraz zdrowotnych – jest przyczyną chudnięcia, wrzodów żołądka, odwodnienia, niedoborów elektrolitów, kolek. Włókno jest niezbędne do prawidłowej pracy przewodu pokarmowego, gdyż zmusza konia do dokładnego pogryzienia, wzmagając produkcję śliny, ułatwia perystaltykę jelit, zwiększa objętość przewodu pokarmowego, co podwyższa zasoby wody. Konie powinny pobierać minimum 1,5% a obecnie standardy żywieniowe wykazują 2% masy ciała dziennie, co dla konia o wadze 500 kg stanowi min. 7,5 kg – 10 kg siana na dzień.

Za duża ilość skrobi i cukrów

Niektóre konie potrzebują diety ubogiej w skrobię i cukry, przede wszystkim dotyczy to koni wrzodowych lub cierpiących na choroby metaboliczne. Udział skrobi i cukrów w diecie takich koni nie powinien przekraczać 12%.

Skrobia to podstawowy składnik ziarna zbóż, który stanowi 50-70% suchej masy. Skrobia jest rozkładana na glukozę, która jest nośnikiem energii. Rozkład skrobi powoduje wzrost poziomu cukru i insuliny we krwi w ciągu 1-2 godzin po odpasie.

Skrobia jest trawiona głównie w jelicie cienkim i jeśli zbyt duże ilości nie zostaną strawione, to przechodzą do jelita grubego i ślepego, obniżając PH (gdy PH spada poniżej 6, to obumierają bakterie trawiące włókno) co jest przyczyną kwasicy mleczanowej, której objawami są: ochwat, wzdęcia, kolka, stereotypie w zachowaniu, uszkodzenia ścian jelit ślepego i okrężnicy.

Aby nie dopuścić do wzrostu zakwaszenia treści pokarmowej jelita grubego, dawki ziarna na jeden odpas nie powinny być większe niż 0,2% – 0,4% masy ciała (czyli dla konia 500 kg treściwy posiłek nie powinien przekraczać 2 kg)

Niedostosowanie ilości kalorii do ilości pracy

Twój koń ma nadwagę, za dużo energii, jest niebezpieczny do jazdy, płochliwy? Prawdopodobnie “cierpi” na nadmiar kalorii albo dostaje kalorie złego typu.

Myślę, że zmorą dużej ilości właścicieli jest brak umiejętności oceny kondycji konia (w skali 1-9) oraz określenia ilości pracy jaką wykonuje.

Zapotrzebowanie na energię zależy od potrzeb bytowych, stanu fizjologicznego i wykonywanej pracy. Dla konia o masie 500 kg zapotrzebowanie bytowe na energię wynosi 65-76 MJ (w zależności od temperamentu).

Zapotrzebowanie na energię wzrasta wraz ze spadkiem temperatury, a także ze wzrostem pracy.

To ile koń pracuje? (na podstawie książki Joanny Smulskiej Żywienie koni rekreacyjnych)

Praca lekka – 1-3 godziny w tygodniu stęp, kłus; jazda rekreacyjna, spacery, zapotrzebowanie na energię dla konia o masie 500 kg do 79 MJ
Praca średnia – jazda rekreacyjna 5 godz w tyg, głównie kłus, stęp, galop, małe skoki zapotrzebowanie na energię dla konia o masie 500 kg 79 – 95 MJ
Praca ciężka – 4-5 godz w tygodniu, głównie kłus, galop, rajdy, skoki, WKKW zapotrzebowanie na energię dla konia o masie 500 kg powyżej 95 MJ

Oczywiście należy wziąć pod uwagę źródła energii, która może być szybko lub wolno uwalniana w zależności od tego jaką paszą karmimy konia. O tym dowiesz się w artykule “Jak wybrać odpowiednią paszę dla konia”.

Źle dobrane suplementy lub ich brak

Wydaje mi się, że najtrudniejszą kwestią w żywieniu koni jest odpowiednie zbilansowanie diety. Samo siano (z dodatkiem owsa) zapewnia odpowiedni poziom energii dla konia niepracującego, ale z pewnością nie dostarczy odpowiedniej ilości minerałów i witamin, dlatego należy koniom bezwzględnie zapewnić dostęp do lizawki, a także odpowiednie bilansujące suplementy pod postacią preparatów mineralno-witaminowych lub balancerów.

Przy skarmianiu sianiem bardzo często spotykamy się niedoborami miedzi, cynku, selenu, witaminy E. Ich nieodpowiednia ilość jest przyczyną spadku odporności, problemów metabolicznych, problemów ze stawami, trudności z nabudowaniem mięśni, słabą kondycją kopyt i sierści.

W przypadku karmienia gotowymi paszami pełnoporcjowymi należy przestrzegać ilości określonych na etykiecie. W przypadku skarmiania mniejszą ilością również należy uzupełnić niedobory.

Brak właściwych suplementów jest tak samo zły jak ich nadużywanie albo złe dobranie. Np. suplement dedykowany na stawy oprócz chondroityny, glukozaminy, kolagenu czy kwasu hialuronowego może zawierać jeszcze dodatkowe witaminy i minerały, które są dostarczane w musli, w preparacie witaminowym i witaminizowanej sieczce.

Warto przeanalizować skład pasz i zredukować te składniki, których w bilansie dziennym jest za dużo.

Niesmaczna pasza

Często suplementy lub zioła dodane bezpośrednio do porcji treściwej zmieniają jej smak, niekoniecznie na lepszy. Mój koń nie lubi ziołowych pasz i sieczek ale niektóre zioła zaproponowane oddzielnie w barze ziołowym chętnie pobiera. Niektóre konie należy przyzwyczajać stopniowo do smaku kolagenu, szczególnie, gdy suplementujemy w sporych dawkach.

Jak uniknąć błędów?

Określ dokładnie jaką ilość paszy objętościowej potrzebuje twój koń. Pamiętaj, że podstawą żywienia konia jest pasza objętościowa, a nie treściwa.
Jeśli karmisz tylko paszą objętościową, używaj odpowiednich suplementów wyrównujących niedobry witamin, mikro i makroelementów, tak samo, kiedy karmisz treściwym pod postacią pasz gospodarskich, albo gotowymi mieszankami niepełnoporcjowo.
Nie używaj pasz wysokoskrobiowych, jeśli koń nie ma dużego zapotrzebowania energetycznego (ciężka praca) albo cierpi na wrzody lub choroby metaboliczne.
Paszę treściwą dobierz do zapotrzebowania energetycznego konia oraz nie zadawaj więcej niż 2 kg na jeden posiłek.
Kontroluj kondycję konia i ilość dostarczanych kalorii.

Nie używaj zbyt wielu suplementów w jednym posiłku; weź pod uwagę, że mogą zmieniać smak i zniechęcać konia do jedzenia.