Pierwsza pomoc u koni

Jako opiekun konia warto abyś umiał:

• samodzielnie oczyścić ranę i ją odpowiednio zabezpieczyć,
• założyć opatrunki, 
• zrobić “buta” w przypadku podbicia, 
• podać lekarstwa, pasty na odrobaczanie, 
• zakroplić oczy, 
• a nawet wykonać zastrzyk domięśniowo. 

W stajni należy mieć apteczkę i regularnie uzupełniać jej zawartość.

W apteczce dla konia powinny znaleźć się:

• termometr
• pęseta
• nożyczki z okrągłymi końcami
• opaska uciskowa
• bandaże samoprzylepne
• jałowe opatrunki
• gaza
• wata
• środek do odkażania
• rivanol
• alu spray
• maść na otarcia
• siarczan miedzi na gnijące strzałki
• strzykawki i igły
• roztwór soli fizjologicznej
• rękawiczki lateksowe

Inna bardzo przydatną rzeczą jest lista hipiatrów z aktualnymi numerami telefonu, którzy leczą konie w twoim rejonie.

Każdy właściciel lub opiekun konia powinien znać parametry życiowe oraz wiedzieć jakie zachowania odbiegają od normy i mogą świadczyć o chorobie. 

Za każdym razem będąc u konia należy monitorować takie rzeczy jak: zachowanie, apetyt, stolec.

Zachowanie

W stajni bardzo łatwo zauważyć, czy koń miewa się dobrze. Niektóre sygnały mogą być subtelne, inne od razu są wskazaniem do kontaktu z weterynarzem:

• rozciąganie się
• przyjmowanie postawy do oddawania moczu
• nadmiernie ziewanie
• grzebie nogą
• niechęć do poruszania (np. odmowa wyjścia z boksu)
• odciążanie jednej kończyny i trzymanie jej na pazurze
• niedowład tylnich kończyn
• zaburzenia chodu
• szybki oddech

Apetyt

Brak apetytu może być błahostką ale warto zwrócić uwagę na samopoczucie i zmierzyć temperaturę. Jednorazowa odmowa posiłku nie musi być powodem do paniki, natomiast jeśli taka sytuacja się powtarza należy zdiagnozować problem. Może być prozaiczny – koniowi nie smakuje pasza, jest zaniepokojony bo w stadzie są jakieś roszady i jest zainteresowany innymi sprawami, a może też wynikać ze złego samopoczucia, infekcji, stanów chorobowych, wrzodów.

Woda

Jest takie przysłowie mówiące, że konia można podprowadzić do wody ale nie zmusi się go do picia. Niechęć do picia może być spowodowana zmianą składu chemicznego wody, zanieczyszczonym poidłem, nieodpowiednią temperaturą. Konie mogą też moczyć duże ilości siana aby je zmiękczyć – takie zachowanie może być spowodowane problemami dentystycznymi.

Odchody

Zdrowy koń robi 8-10 kup dziennie. Zdrowa kupa uformowana jest w miękkie, nierozpoadające się kule, a ich kolor uzależniony jest od paszy.

• Twarde, rozsypujące się kulki świadczą o niskim spożyciu wody.
• Stolec  pokryty śluzem może świadczyć o stanie zapalnym jelita grubego.
• Luźny kał może świadczyć o gwałtownej zmianie diety (często przy przejściu z siana na trawę) stresie, rui.
• Biegunka wymaga interwencji weterynarza. 

Kiedy należy bezzwłocznie skonsultować się weterynarzem?

Kiedy parametry życiowe konia drastycznie odbiegają od normy, a także w przypadku kolki, ochwatu, problemów neurologicznych, głębokich i mocno krwiawiących ran, oraz innych sytuacji opisanych poniżej.

Prawidłowe parametry życiowe dorosłego konia

Kolka u konia pierwsza pomoc

Zmora opiekunów koni i bardzo częsta dolegliwość. Nigdy nie powinna być bagatelizowana i zawsze należy skonsultować się z weterynarzem, jeśli objawy bólowe trwają dłużej niż 30 minut. Szybka reakcja jest kluczowa. 

Najczęstsze objawy kolki

• tarzanie się
• rozciąganie
• gryzienie po bokach
• grzebanie kopytami
• kładzenie się

Jak reagować w przypadku kolki

• Zachowaj  spokój – zmierz tętno, sprawdź śluzówki i perystaltykę jelit, czas kapilarny, sprawdź stolec. Zbierz jak najwięcej danych, aby szybko przekazać je telefonicznie weterynarzowi.
• Usuń z boksu słomę i siano.
• Oprowadzaj konia stępem.
• Jeśli się poci, nałóż derkę.
• Podaj środki rozkurczowe, o ile lekarz zaleci przed przyjazdem.
• Ogranicz możliwość tarzania się.
• Zorganizuj transport na wypadek, gdy konieczna będzie wizyta w klinice.

Jeśli podczas oprowadzania kładzie się i chce się tarzać oznacza, to że kolka ma ostry przebieg i koń wymaga natychmiastowej interwencji, niestety często chirurgicznej dlatego czas ma kluczowe znaczenie.

Ochwat u konia pierwsza pomoc

Ochwat to stan zapalny tworzywa kopytowego, czyli tkanki okrywającej kość kopytową. To schorzenie może szybko postępować i trwale zmieniać strukturę kopyta, dlatego wymaga natychmiastowej interwencji i podania odpowiednich leków przeciwzapalnych.

Przyczyny ochwatu:

• niewłaściwe struganie 
• praca na twardym podłożu
• zatrucie organizmu  (zjedzenie toksycznych dla konia roślin) 
• insulinooporność, za duża podaż skrobi i cukru

Objawy ochwatu:

• niechęć do ruchu
• unikanie poruszania się po twardej nawierzchni 
• kulawizna
• przyjmowanie odciążającej postawy przednich nóg (przenoszenie ciężaru na tylne nogi)
• grzejące kopyta
• pojawienie się na kopytach wypukłych pierścieni.

Jak reagować w przypadku ochwatu

• Natychmiast ściągnij konia z pastwiska.
• Wyeliminuj z diety cukier oraz skrobię (nie dawaj treściwego posiłku!)
• Ogranicz ruch konia i wprowadź  do miękko wyścielonego słomą boksu, do czasu przyjazdu weterynarza.

Eksperci zalecają schładzanie kopyta w zimnej wodzie o temperaturze od 5 do 10 stopni Celsjusza przez okres od 48 do 72 godzin, aby zminimalizować stan zapalny.

Inne przypadki wymagające natychmiastowej interwencji weterynarza

Skaleczenia i rany

• jeśli są głębokie lub mocno krwawią
• jeśli są zlokalizowane w okolicach kolana, stawu skokowego, brzucha, klatki piersiowej, strzałki kopytowej, puzdra
• jeśli w ranie znajduje się ciało obce

Kulawizna

• konie nie używa jednej  kończyny
• chodząc  koń opiera chorą nogę na pazurze 
• kulawizna jest bardzo widoczna

Problemy neurologiczne

• koń ma problemy z poruszaniem się
• jest niezborny
• nie umie wstać
• jest apatyczny
• ma drgawki
• występuje przedłużające drganie mięśni

Problemy z oczami

• mocne łzawienie
• zaczerwienione spojówki 
• narośl na powiece 
• mechaniczne uszkodzenia oka i powieki
• nagła ślepota

Problemy z wydalaniem moczu

• skąpomocz
• krwiomocz
• ciemne zabarwienie moczu

Problemy oddechowe

• świszczący oddech
• kaszel
• przyspieszony oddech – powyżej 30 oddechów na minutę
• rozszerzone nozdrza
• krew z nosa
• pojawia się rynienka oddechowa z boku konia