Padok dla koni

Co to jest padok?

Padok to inaczej wybieg dla koni. Jest on ogrodzony i spełnia funkcję wybiegu. Na padoku konie powinny mieć możliwość swobodnego poruszania się, socjalizacji z innymi końmi, schronienia przed trudnymi warunkami atmosferycznymi, a także odpoczynku. Konie na padoku powinny przebywać w grupach. Padok w odróżnieniu od pastwiska, ma mniejszą powierzchnię, przez co zazwyczaj nie ma na nim trawy. Konie na wybiegu powinny mieć zapewniony stały dostęp do wody i siana. 

Wielkość padoku

Jest uwarunkowana ilością koni oraz przeznaczeniem. Ważne jest aby zwierzęta nie były przetrzymywanie na zbyt małej powierzchni. Normy obowiązujące w Polsce są wskazane w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 września 2003 r. w sprawie minimalnych warunków utrzymania poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskich. Zasadniczo powierzchnia powinna mieć wymiary co najmniej 50m x 100 m. 

Jeżeli konie są trzymane w chowie bezstajennym, to za minimum uznaje się 1000 m2 na konia. W przypadku pastwiska, które ma służyć jako źródło pobierania paszy objętościowo soczystej, wielkość areału osobniczego (obszaru, na którym pojedynczy koń ma dostęp do ruchu, żerowania i ogólnego poruszania się) wynosi minimum 0,5 ha (5000 m2) idealnie – 1 ha.

Areał osobniczy może być zróżnicowany w zależności od takich czynników jak:

• sposób użytkowania konia (konie sportowe, czy też rekreacyjne spędzają zdecydowanie mniej czasu na padoku/pastwisku niż konie hodowlane)
• warunki terenowe – jak ukształtowany jest teren, jaki rodzaj gleby i jej przepuszczalność
• indywidualne potrzeby konia – ze względu na temperament, poziom aktywności, specyficzne wymagania żywieniowe konia; 

Czym ogrodzić padok?

Ogrodzenie padoku powinno być przede wszystkim solidne i bezpieczne.

Najczęstsze rozwiązania:

• drewniane – z reguły przy użyciu sosnowych desek, ważne aby były odpowiednio grube i solidne – minusem jest to, że konie lubią obgryzać drewno;
• metalowe – stalowe rury, które powinny być odpowiednio zabezpieczone przed rdzą; trzeba sprawdzać, czy nie ma ostrych krawędzi;
• plastikowe PCV – ogrodzenia z tworzyw sztucznych są lekkie i łatwe w utrzymaniu – odporne na warunki atmosferyczne, nie wymagają konserwacji jak drewno czy metal, a gładka powierzchnia ogranicza ocieranie i gryzienie – konie nie dewastują takiego ogrodzenia; są bezpieczne, np firma equisafe oferuje ogrodzenia elektryczne przęsłowe z system 2 lub 3 poprzeczek;
• taśmy i linki elektryczne (tzw. “pastuchy”) montowane do palików plastikowych (raczej rozwiązanie tymczasowe)  drewnianych lub kompozytowych wkopanych w ziemię. Do palików montujemy izolatory przez które przechodzi taśma (o grubości 2 lub 4 cm)  lub linka. Taśma jest mniej trwała i odporna na zerwanie. Oprócz tego potrzebny jest też elektryzator i listwa uziemiająca. Ciekawym rozwiązaniem bazującym na elastycznych taśmach gumowych mocowanych do słupków z ekokompozytu w połączeniu z linką elektryczną  jest system Hippo Safety Fence;

Słupki powinny być stawiane co ok 3 m, a ich wysokość od gruntu nie powinna być mniejsza niż 1,5 i takiej wysokości powinno być ogrodzenie.

Bardzo ważnym elementem jest brama – a w zasadzie jej umiejscowienie, gdyż tam tłoczą się konie i jest to miejsce najbardziej wydeptane i podatne na tworzenie się błota.

Jaki powinien być padok?

• Teren i podłoże

Idealny padok powinien mieć zróżnicowany teren (delikatne górki, nasypy są mile widziane) oraz przepuszczalne podłoże, tak, aby nie tworzyło się błoto w miejscach intensywnie użytkowanych – przy przejściach, bramie, paśniku. 

Błoto na padoku

Błoto to spory problem szczególnie w sezonie jesienno-zimowym. Grząskie podłoże stanowi poważne ryzyko kontuzji podczas gonitw i zabaw – każdy poślizg nadwyręża ścięgna oraz mięśnie. Błotny teren po spadku temperatury zamienia się w niebezpieczną grudę. Stąpając po nierównym i twardym podłożu koń również jest narażony na urazy kończyn oraz podbicie.

Błoto utrudnia też sprzątanie obornika. Regularne zbieranie odchodów jest istotnym elementem profilaktyki przeciwpasożytniczej, a także zapobiega infekcjom strzałki kopytowej oraz grudzie.

W przypadku padoku, który usytuowany jest na podmokłym terenie lub w dołku wypadałoby zastanowić się nad zrobieniem drenażu i odpowiednim zabezpieczeniu tych miejsc, gdzie błota jest najwięcej, specjalnymi matami padokowymi albo geokratkami wypełnionymi kruszywem i podsypanymi żwirkiem lub piachem. Warto w tym przypadku skonsultować się ze specjalistą, tak aby zweryfikować koszty i skuteczność inwestycji.

• Schronienie

Ważne, aby na padoku było miejsce, gdzie konie mogą schronić się przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi (słońcem, zacinającym marznącym deszczem, wiatrem) – jeśli nie ma naturalnych (np. zagajniki sosnowy, drzewa), dobrze byłoby, aby była dostępna wiata.

• Dostęp do siana i wody

Na padokach z reguły nie ma trawy, więc konie powinny mieć zapewniony dostęp do siana – w wersji ekonomicznej  postawiona bela lub siano zadawane do siatek lub do paśników. Istotne jest, aby przy większej ilości koni miejsc poboru siana było więcej. Kluczowy jest również dostęp do wody – wlana do wanny lub kalfasów, albo z automatycznego poidła. 

Rodzaje padoków

• Padoki pastwiskowe – w zasadzie jest to pastwisko podzielone na kwatery, aby kontrolować wypas.
• Padok wybiegowy – ogrodzony teren bez dostępu do trawy, gdzie konie mają odpowiednio dużą przestrzeń do biegania, zabawy, socjalizacji z innymi końmi. Często jest to tzw. padok zimowy, na którym przebywają konie poza sezonem pastwiskowym.
• Padok boksowy – umieszczony przy stajni, każdy koń ma swoją indywidualną kwaterkę połączoną z boksem

Paddock Paradise

To koncepcja padoku dla koni stworzona przez Jamie Jacksona, która zakłada, że konie domowe powinny mieć stworzone  warunki chowu jak najbardziej przypominające naturalne środowisko. 

Konie jako zwierzęta stepowe są przyzwyczajone do przemieszczania się i ciągłego jedzenia małymi porcjami. W naturze mają swoje ścieżki, którymi przemieszczają się w ciągu dnia w zależności od potrzeb (odpoczynku, piaskowej kąpieli, pasienia się, pragnienia). 

Głównym założeniem systemu paddock paradise jest stworzenie ścieżki, po której poruszają się konie na wydzielonym obszarze. Środek zajmuje pastwisko, do którego konie mają regulowany dostęp.  Ścieżki mogą prowadzić przez różnorodny teren – pagórki, lasek, naturalne przeszkody. 

Koncepcja zakłada, że miejsce do żerowania nie stanowi centralnie umiejscowiony paśnik (przy którym większość koni non-stop stoi). Konie, aby zdobyć zasoby, muszą poruszać się po ścieżce, tak więc paśniki czy siatki z sianem rozlokowane są w różnych miejscach, a wodopój jest z reguły po przeciwległej stronie. 

Konie mają również dostęp do schronienia – nie tylko wiatę, ale także naturalne elementy – żywopłoty, zagajniki, lasek, drzewa. Na ścieżkach są również zorganizowane miejsca stymulujące konia – pagórki, miejsce do tarzania, drapaki. 

Zaletą takiego systemu jest niewątpliwie wymuszanie ruchu u konia, a także zapewnienie mu rozrywki i stymulacji psychicznej. Taki system sprawdza się, kiedy mamy niewielką ilość powierzchni, a chcemy, aby mimo wszystko koń miał dostęp do świeżej trawy. Minusem może być koszt inwestycji – należy na pewno zastanowić się nad odpowiednim podłożem w korytarzu, tak aby nie zamienił się w błoto. Więcej czasu też zajmuje dostarczanie siana.

Podsumowując

Padoki są ważnym elementem utrzymania koni. Zapewniają im odpowiednią ilość ruchu i możliwość socjalizacji z innymi końmi. Wypuszczanie koni na padok bez względu na porę roku i pogodę  jest kluczowym elementem utrzymania ich w zdrowiu fizycznym i psychicznym. Obowiązkiem właściciela stajni jest utrzymywanie padoków w czystości, w dobrym stanie technicznym,  z uwzględnieniem dobrostanu koni (dostęp do siana, wody, schronienia, odpowiednia ilością koni w stosunku do powierzchni) oraz ich bezpieczeństwa.