Woda w żywieniu koni

Woda jest kluczowym elementem zapewniającym prawidłowy stan zdrowia konia i najważniejszym składnikiem pokarmowym. Bez wody, jak i powietrza nie ma życia, dlatego dostęp do czystej i świeżej wody powinien być podstawą analizy żywienia koni.

W artykule poruszymy następujące kwestie:

Dlaczego dostęp do wody jest priorytetem i kluczowym elementem żywienia.
Jakie jest dzienne zapotrzebowanie konia na wodę i skąd ją pobiera.
Od czego zależy ilość pobieranej wody przez konia.
Objawy odwodnienia u konia
Jak zapewnić koniowi dostęp do wody.
Zasady pojenia koni.

Dostęp do świeżej i czystej wody to priorytet

Możliwość picia czystej wody jest najważniejszym elementem dobrostanu. To woda zapewnia prawidłową pracę wszystkich układów – krwionośnego, oddechowego, ruchu, wydalniczego. Bez odpowiedniego nawodnienia nie może być mowy o prawidłowej pracy serca, nerek, jelit czy stawów, dlatego brak dostępu do wody zagraża zdrowiu i życiu zwierzęcia. Koń może przeżyć 20 do 25 dni bez dostępu do jedzenia, jednak brak dostępu do wody powyżej 48 godzin zagraża jego życiu – jest przyczyną kolki czy też uszkodzenia nerek. Koń pozbawiony dostępu do wody może przeżyć od 3 do 6 dni.

Ile wody pije koń?

Ilość poboru wody zależy od wielu czynników. Przyjęto, że średnie zapotrzebowanie konia na wodę wynosi od 3 do 7 litrów na każde 100 kg masy ciała. Dla konia o masie 500 kg średnia wartość spożycia wody wynosi 15-30 litrów na dzień.

Ilość wody pobieranej przez konie zależy od:

Składu dawki pokarmowej – duży udział siana sprawia, że konie piją więcej. Konie utrzymywane w trybie pastwiskowym wg badań piły 2,4 l/100 kg na dzień, a po przeniesieniu do stajni i użytkowaniu pod siodłem ich zapotrzebowanie wzrosło do 6,4 l/100 kg dziennie. Konie spędzające większość czasu na trawiastym pastwisku piją mniej świeżej wody, gdyż pobierają ją jedząc trawę. Większa zawartość lucerny w sianie również zwiększa zapotrzebowanie konia na wodę. Konie jedzące paszę objętościową z większym udziałem lucerny mają luźniejszy kał, więc zapotrzebowanie na wodę wzrasta.
Pory roku – zapotrzebowanie na wodę zależy od temperatury i wilgotności powietrza. Latem, w upalne dni, zapotrzebowanie na wodę wzrasta, jednakże trzeba mieć świadomość, że okresie zimowym, kiedy konie pobierają więcej paszy objętościowej suchej (siana, sieczki) i mają ograniczony dostęp do trawy, zapotrzebowanie na wodę rośnie. Niestety ujemne temperatury, zimna woda, brak śniegu (konie również pobierają wodę jedząc śnieg) mogą powodować niechęć do picia. Może to prowadzić do niebezpieczeństwa wystąpienia kolki na skutek zatkania nadmierną ilością włókna i deficytu wody.
Aktywności fizycznej – koń użytkowany sportowo lub rekreacyjnie ma większe zapotrzebowanie na wodę, niż koń niepracujący. W upalne dni konie mogą stracić nawet kilkanaście litrów wody (średnio 7-8 l). Nadmierna utrata wody powoduje problemy z krążeniem i pracą nerek. Pocąc się tracą również mikro i makroelementy niezbędne do utrzymania prawidłowej gospodarki wodnej. Zaburzenie równowagi pomiędzy sodem i potasem może prowadzić do zawału serca.
Hierarchii w stadzie – niestety zdarza się, że osobniki będące niżej w stadzie mogą mieć utrudniony dostęp do wody, dlatego należy zapewnić na padoku odpowiednią ilość zbiorników na wodę.
Pory dnia – konie najrzadziej piją rano, najczęściej po południu. Warto wziąć pod uwagę również fakt, że konie nie poświęcają na picie dużo czasu, z reguły 5 do 10 minut dziennie, dlatego tak ważny jest stały dostęp do czystej i świeżej.

Źrebne i karmiące klacze spożywają więcej wody, aby zapewnić prawidłowy rozwój płodu, a także podtrzymać laktację.

Odwodnienie niebezpieczne dla zdrowia

Dostęp do świeżej i czystej wody to podstawa utrzymania wszystkich zwierząt. Jej brak powyżej 48 h zagraża zdrowiu – bardzo szybko dochodzi do odwodnienia, organy wewnętrzne ulegają uszkodzeniu, zostaje zaburzona perystaltyka jelit.

Objawami odwodnienia u konia jest:

apatia
zmęczenie
przymknięte powieki
przekrwione i suche błony śluzowe
sztywność i napięcie mięśni
ciemny mocz i skąpomocz
gęsta ślina lub jej brak

Łatwym sposobem na sprawdzenie, czy koń nie jest odwodniony jest tzw. “test odciągania”. Polega on na odciągnięciu na szyi fałdu skóry. Jeśli wraca natychmiast do stanu pierwotnego, koń nie powinien być odwodniony. Jeśli powraca w przeciągu 2-5 sek możemy mówić o średnim odwodnieniu, jeśli trwa to powyżej 10 sekund to powinniśmy niezwłocznie wezwać lekarza weterynarii.

Zapewnij koniowi dostęp do świeżej wody

Konie trzymane w stajniach mają zazwyczaj w boksach automatyczne poidła. Jest to wygodna forma, która pozwala na swobodny dostęp do wody przez każdego konia, jednak opiekun nie ma możliwości zweryfikowania, ile faktycznie zwierzę pije. Przy braku automatycznych poideł należy poić konie z wiader. Wodę należy podawać 3 razy dziennie – rano, w południe i wieczorem 30 min przed zadaniem paszy treściwej i 2 godziny po. W upalne dni zapotrzebowanie na wodę może wzrosnąć dwukrotnie. W trakcie pobytu na pastwisku konie również powinny mieć zapewniony dostęp do wody albo z automatycznych poideł albo z większych zbiorników – waniem lub kalfasów. Naturalne zbiorniki wodne bez przepływu wody nie powinny być źródłem pobieranej wody ze względu na możliwe zanieczyszczenie.

Istnieje powiedzenie, że możesz konia doprowadzić do wody, ale nie zmusisz go do picia. Zdarza się, że konie odmawiają picia i przyczyny mogą być różne.Wykluczając zdrowotne problemy konie mogą niechętnie pobierać wodę z uwagi na:

zmieniony smak i zapach ze względu na zawartość pierwiastków (żelazo i mangan zmieniają smak na gorzki)
podwyższone pH
zanieczyszczenie poidła
temperaturę – szczególnie zimą, konie niechętnie pobierają lodowatą wodę; optymalna temperatura wody do pojenia dla dorosłego konia wynosi 12, a źrebięcia 16 stopni C.

Aby zachęcić konie do pobierania wody zimą można podawać posiłki na mokro (mesz) i dodawać do nich sól.

Jak poić konia?

W przypadku braku automatycznych poideł lub ciągłego dostępu do wody, konie należy napoić 3 razy dziennie – rano, w południe i wieczorem. Koniom pracującym należy zapewnić dostęp do wody również w nocy.
Wodę należy podawać pół godziny przed zadaniem paszy treściwej i 2 godziny po.
Zapotrzebowanie na wodę może wzrosnąć dwukrotnie podczas upałów.
Nie podaje się wody bezpośrednio po zakończeniu treningu; pojenie powinno nastąpić, gdy koń będzie miał suchą sierść między przednimi nogami.
W przypadku ciężkiej pracy należy odczekać godzinę przed podaniem wody. Jeśli zwierzę długo pracuje, to można je napoić w trakcie pracy, ale musi ono od razu wrócić do ruchu. Pozostawienie zgrzanego konia w boksie po wysiłku i napojenie zimną wodą może spowodować ochwat.
Gdy pocenie jest intensywne, koń powinien mieć uzupełnione elektrolity.

ZAPAMIĘTAJ:

Koń musi mieć zapewniony stały dostęp do czystej wody, zarówno w stajni jak i na pastwisku przez cały rok.
Zapotrzebowanie konia na wodę zależy od temperatury i wilgotności powietrza, rodzaju pobieranej paszy i wykonywanej pracy. Średnio koń potrzebuje od 3 do 7 litrów wody na każde 100 kg masy ciała.
Utrzymanie odpowiedniego poziomu wody w organizmie jest niezbędne do spełniania funkcji życiowych.
Odwodnienie treści pokarmowej jest jedną z głównych przyczyn kolki.
Podczas upałów zapotrzebowanie na wodę wzrasta 30-75%.
Zimą konie mogą mniej chętnie pić, na co należy zwracać uwagę, gdyż pobierają więcej siana i łatwiej mogą ulec odwodnieniu.
Pojenie koni powinno odbywać się przed zadaniem paszy treściwej.
Nie podawaj zimnej wody spoconemu koniowi bezpośrednio po pracy.
Brak dostępu do wody powyżej 48h zagraża zdrowiu i życiu konia.
Konie mogą nie chcieć pić, gdy woda ma zmieniony smak lub zapach, lub jest podawana w brudnych poidłach/kalfasach/pojemnikach.